Ben jij zo iemand die computers vaak een hoop gedoe vindt? Die altijd weer tegen allerlei onnavolgbare handelingen aanloopt en dan toch die collega moet vragen wat er misgaat. Dan ben je niet de enige én … je zou Mark Meinema als collega moeten hebben! Al sinds zijn jongste jaren houdt hij van het klooien met computers. Maar hij werd pas echt gelukkig toen hij ontdekte hoe leuk het is om anderen van het ‘geklooi’ met computers af te helpen. Hoe hij dat doet? Dat lees je in het interview hieronder.

Zijn professionele reis begon toepasselijk bij het rekencentrum van de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij studenten hielp als assistent bij computercursussen. Mark zag in de vroege jaren '90 met eigen ogen studenten die hun muis optilden om de cursor te verplaatsen. Na bijna 25 jaar bij de universiteit, waar hij diverse rollen bekleedde van helpdeskmedewerker tot systeembeheerder, realiseerde Mark zich dat pure technologie hem niet genoeg boeide. "Er moeten wel mensen bij zijn, anders hoeft het voor mij niet," stelt hij.

De computer is een fiets

Na een periode waarin hij zich volledig richtte op het coachen van sprekers en het helpen van mensen die een betere spreker wilden worden, startte hij samen met anderen 360talk en begon hij zich te richten op de interactie tussen mens en machine.

Zijn grootste voldoening haalt hij uit het zorgen dat mensen iets met technologie kunnen. Een computer is voor je brein, zo benadrukt hij, als wat een fiets is voor het voortbewegen: je moet leren fietsen, maar het verlengt je eigen kracht enorm. Computers zijn volgens Mark briljant in twee dingen: dom werk automatiseren en een idiote hoeveelheid informatie opslaan en razendsnel terugvinden.

'‘Digibeet’ is niet zozeer een toestand, maar het is een beslissing'

Samen met Martijn Aslander, die computers ziet als een middel om mensen en informatie samen te brengen, en Peter Ros runt Mark nu de stichting Digitale Fitheid. Ze ontdekten tot hun verbazing hoe massaal mensen niet beseffen wat computers kunnen, en hoe velen zichzelf wijsmaken dat ze een 'digibeet' zijn. Mark doorprikt dit "fabeltje": "Digibeet is niet zozeer een toestand, maar het is een beslissing". Het is volgens hem zelfs zo dat juist voor computerhaters het handig worden met computers het allerbeste cadeau is dat ze zichzelf kunnen geven, niet om er meer mee te doen, maar juist om er minder mee bezig te zijn. Hoe onhandiger je bent, hoe meer tijd en moeite je steekt in het apparaat en je bereikt ook nog eens minder. De stichting Digitale fitheid is opgericht om die mensen te helpen.

'Hoe onhandiger je bent, hoe meer tijd en moeite je steekt in het apparaat'

De vijf pijlers

De pijlers van Digitale Fitheid omvatten digitaal bewustzijn, digitale hygiëne, digitale vaardigheid, persoonlijk kennismanagement en digitaal welzijn. Onder digitale hygiëne valt bijvoorbeeld het filteren van e-mails die in CC naar je gestuurd zijn, om zo de informatiestroom te beheersen en rommel te verminderen. Digitale hygiëne gaat ook om het veilig bewaren van informatie met goede wachtwoorden en wachtwoordmanagers.

Digitale vaardigheid is niet het uit je hoofd leren van alle knopjes van een programma, maar "bewust kiezen voor wat moet ik wel, wat heb ik nodig om te kunnen" en met een gerust hart laten schieten wat je niet nodig hebt. Waarom zou je een complex Excel-klusje leren als je het maar één keer per jaar doet, terwijl een collega er wellicht expert in is? Dit soort keuzes draagt bij aan een betere omgang met technologie.

Als eekhoorns informatie verstoppen

Wat betreft persoonlijk kennismanagement, stelt Mark dat we als "eekhoorntjes" onze informatie wel verstoppen, maar geen flauw idee hebben waar*. Mensen verliezen honderden uren per jaar aan het zoeken naar bestanden waarvan ze weten dat ze die hebben, maar niet kunnen terugvinden. Het is absurd dat we het normaal vinden om op Google in 10 seconden informatie te vinden uit miljarden items, maar een half uur ploegen door onze eigen bestanden, die een fractie van die hoeveelheid zijn en dat we dan nog vaak het gezochte niet vinden. De oplossing ligt in bewuste keuzes maken over hoe en waar je informatie opslaat.

'Je moet af en toe nieuwe dingen leren, anders word je onhandiger.'

Computers veranderen voortdurend, en net als je ergens aan gewend bent, bedenkt een techreus weer iets anders. Kennis veroudert snel; denk aan de overgang van Windows 7 naar Windows 8 of van WordPerfect naar Word. Daarom is digitale fitheid een mindset: "use it or lose it”. Je moet af en toe nieuwe dingen leren, anders word je onhandiger.

Handiger met computers worden

De trainingen van de Digitale Fitheid Academie zijn niet gericht op nerds, want die klooien uit zichzelf al graag. De doelgroep zijn mensen die wel handiger willen worden, maar niet weten waar ze moeten beginnen, of er niet aan toekomen. Ook 'digicoaches' die hun kennis willen overdragen, behoren tot de doelgroep. Een cruciaal onderdeel van hun aanpak is het bevorderen van kennisuitwisseling, want veel nuttige kennis is al in de organisatie aanwezig, maar "ongehoord slecht verdeeld". Mark benadrukt het belang van "spieken" en het vragen aan nerds in je omgeving; zij vinden het vaak leuk om te helpen en zo hoef je zelf niet alles uit te zoeken.

Afspraken met je team

Naast het individuele programma biedt de Digitale fitheid Academie voor teams de Teamwerkovereenkomst . Die draait om de samenwerking binnen teams. De Teamwerkovereenkomst is een levend document waarin teams afspraken maken over communicatie en informatiebeheer, bijvoorbeeld over het gebruik van e-mail, Teams, of WhatsApp. De kern is dat de overeenkomst tot stand komt via consent (niemand heeft een "overwegend bezwaar") en dat het een levend document is dat regelmatig "opengebroken" wordt om te herzien. Dit voorkomt frustratie en saboterend gedrag, en zorgt voor duidelijkheid binnen het team. Een grappig voorbeeld van een mogelijke afspraak is: "Kappen met het aanmaken van lege mappen!". Om maar ‘s iets simpels te noemen. De overeenkomst zorgt voor een soepelere samenwerking.

Mark ziet de rol van Digitale Fitheid in de toekomst niet fundamenteel veranderen, ondanks snelle technologische ontwikkelingen zoals AI. De kern blijft hetzelfde: de relatie tussen mens en computer gaat de hele tijd stuk en wordt slecht onderhouden. Zijn werk blijft relevant zolang die relatie niet perfect is, en daar is hij, als ‘klooier’ en ‘fiets voor je brein’-onderhoudsteam, maar al te graag mee bezig.

Ben je geïnteresseerd in Digitale Fitheid voor jouw organisatie dan is de leergang Digitaal Fit in 3 dagen wellicht geschikt.

Meer informatie over de Teamwerkovereenkomst vind je hier .

*Quote van Martijn Aslander