11 april 2024

De tweebaansweg

Vier ‘dubbelbaners’ over het hebben van twee verschillende banen

Waarschijnlijk heb je het nog nooit overwogen, ‘s avonds mijmerend op de bank of in je tuintje, moe van een dag werken: ‘als ik nou ‘s een dubbele baan zou nemen?!’. Toch zijn er mensen die er twee banen op na houden. En dan niet twee keer dezelfde, maar ‘contrasterende’ bovendien! Of ‘juist’, zoals zal blijken. Overigens ook niet uit financiële noodzaak, zoals dat in de VS al veel voorkomt. Wat voor supermensen zijn dat, die er gewoon maar even 2 totaal verschillende banen op na houden?

Dubbelbaner in een hokje?

Het groepje mensen dat enige tijd geleden gehoor gaf aan de oproep om contrasterende dubbelbanen in te zenden, is van zeer verschillende pluimage. Wat dat betreft valt de dubbelbaner niet meteen in een hokje te stoppen, mochten we daar behoefte toe voelen. Hoogstens zou je kunnen vaststellen dat één van de twee banen onder de noemer ‘kantoorbaan’ kan vallen en de ander letterlijk meer beweging met zich mee brengt. Dat is meteen één van dingen die de banen contrasterend maken. Dat draait bij Marike Postma om het eigen bewegen van het lichaam, want zij doceert Yin Yoga naast haar baan als functioneel beheerder én assistent-omgevingsmanager bij waterschap Noorderzijlvest. Henk Eggens en Herman Miedema, beide in baan-1 directeur, doen in baan-2 dan weer meer aan voortbewegen op wielen, respectievelijk de vrachtwagen en de bus. Simon Duursema combineert het reisbegeleiden naast zijn baan als opleidingsmanager bij Noorderpoort en Mark Nieuwenhuis runt met twee compagnons een sportschool naast zijn baan als Accountmanager bij de Directie werk van de gemeente Groningen. Kortom we kunnen ze in het hokje ‘ze zoeken meer mobiliteit’ stoppen, maar dan wel mobiliteit in de letterlijke betekenis.

‘Ik wil nóg een baan!’

De aanleiding om een dubbelbaan te starten is zelden het idee ‘hé, ik wil nóg een baan!’. Het hangt vooral samen met de passie van mensen. Voor Marike is dat de Yin Yoga. Zij deed voor zichzelf de opleiding al en werd gevraagd om het te gaan doceren. Mark Nieuwenhuis zat na zijn studie Sportmanagement altijd al op twee sporen: naast zijn werk voor Huis voor de Sport en later de gemeente was hij al fitnessinstructeur en begon ook al snel met het aanbieden van personal trainers. Voor Herman en Henk lag het iets anders. Herman zocht iets te doen in corona-tijd, want er kon niet gesport worden. Zijn ervaring met het rijden met een grote camper inspireerde hem tot het beroep van buschauffeur. Dat en omdat hij er altijd weer lol in heeft om iets nieuws te leren. Op dit moment is dat dan weer een cursus djembé. Niet dat hij verwacht daarin binnen afzienbare tijd professioneel aan de slag te gaan.
Henk Eggens reed in zijn jonge jaren wel op vrachtwagens mee en zag nu zijn kans om dat eindelijk zelf eens te gaan doen. Maar niet zonder ook een plan vanuit zijn baan als directeur van Noorderlink: het oplossen van een HRM-vraagstuk. In dit geval: als de bedrijven niet naar de studenten kunnen komen, breng ik de studenten wel naar de bedrijven. Hij heeft dan ook net, in vervolg op zijn vrachtwagenrijbewijs, zijn busrijbewijs gehaald.

Nadelen?

Het is ontegenzeggelijk waar dat je over voldoende energie moet beschikken als je twee banen in de lucht wilt houden. Toch lijkt dat voor bovengenoemde mensen geen punt. Marike geeft aan dat ze natuurlijk wel ‘s een keer geen energie heeft om ‘s avonds nog weer les te geven, maar als ze dat dan toch heeft gedaan, ze juist voldaan en met energie weer thuis komt. Mark offert zo nu en dan zijn vakantie-uren op aan de sportschool, maar ook hem levert dat plezier en voldoening op. Het draait vooral om het doseren van de tijd die in de verschillende banen wordt gestoken. Voor Marike is dat een avond in de week. Henk werkt dinsdag tot en met donderdag voor Noorderlink en ‘de andere vier dagen zijn voor mezelf’. Dat wil onder andere zeggen dat hij bij transportbedrijf Oegema kan aangeven of hij beschikbaar is voor een klus. Dat is meestal 1 en soms 2 dagen in de week. Herman doet het chauffeuren iets minder frequent. Hij kan zijn werkgever laten weten wanneer hij beschikbaar is en dat is gemiddeld zo'n 1 keer per maand. Mark schat dat hij naast de 32 uur die hij voor de gemeente werkt, nog zo’n 20 uur voor zijn sportschool aan de slag is. Meestal op vrijdag en soms wat avonden. Hij runt zijn sportschool, dat sinds kort een eigen pand heeft, in Haren, met twee compagnons die ook elk nog een eigen baan hebben. Maar het feit dat zij op een etage boven de sportschool kunnen werken en daardoor makkelijk als vliegende kiep kunnen functioneren, maakt het voor Mark mogelijk soms wat minder flexibel te kunnen zijn.
En daarmee hebben we de nadelen voor de dubbelbaners wel behandeld. Maar hoe is dat voor de werkgever?

En de werkgever dan?

De werkgever wordt in ieder geval al wettelijk beschermd tegen potentieel overspannen medewerkers met de regel dat de overheid ons zoveel banen gunt als je maar wilt, zolang ze samen maar niet de 60 uur per week overschrijden. Een werkgever kan je een tweede baan dan ook niet verbieden, tenzij dat al meteen in je contract staat, maar ook dan moet het een 'objectieve rechtvaardigingsgrond' hebben. Denk daarbij aan zaken als veiligheid, integriteit van overheidsdiensten en het vermijden van belangenconflicten.
Verder heeft de dubbele baan volgens de literatuur ook voor de werkgever louter voordelen. Zo blijkt uit onderzoek dat een tweede baan bijdraagt aan meer baantevredenheid, betrokkenheid én minder stressklachten. Mark Nieuwenhuis geeft dat ook aan. Hoewel voor sommige de tweede baan dient als overgang om uiteindelijk volledig voor de andere baan te gaan, meestal een eigen onderneming, streeft Mark dat bewust niet na. Voor hem is juist die afwisseling tussen beide banen fijn.

Kruisbestuiving

De werkgever profiteert ook omdat zijn medewerker de ervaring opgedaan in de ene baan mee terugneemt in de andere. De werkgever krijgt gratis en voor niks allemaal nieuwe skills in de schoot geworpen. Marike geeft aan dat voorheen voor een groep staan niet echt haar ding was. Door het geven van yogales is dat nu veranderd. Bij Mark profiteren beide banen van elkaar: van zijn werk bij de gemeente heeft hij geleerd dat het ook als ondernemer goed is om soms zaken nog ‘s een keer goed te overdenken. In zijn werk bij de gemeente, waarin hij veel contact heeft met werkgevers, profiteert hij weer van zijn ervaring als ondernemer en werkgever. De kruisbestuiving die de dubbelbaner ervaart is dus ook winst voor de werkgever. Henk Eggens gaat zijn nieuw verworven vaardigheid ook inzetten voor Noorderlink door een arbeidsmarktprobleem een stukje op te lossen, een win-win-dus. Marike’s andere baan heeft tevens baat bij de yin-yoga omdat het haar helpt rust te vinden en in het nu te blijven.

Henk Eggens benadrukt nog, hoewel het van de dubbelbaners niet het doel op zich is, dat het je positie op de arbeidsmarkt ook verbetert. Omdat je meer verschillende vaardigheden beheerst, ben je simpelweg minder kwetsbaar als je je baan kwijtraakt.

Meer dubbele banen

Wanneer je al die voordelen voor werkgever en werknemer op een rijtje zet, vraag je je af of er in de huidige krappe arbeidsmarkt niet al lang een campagne voor de dubbelbaan gevoerd had moeten worden. In het verleden is er wel ‘s ingezet op de dubbelbaan om het tekort aan docenten techniek op te lossen. Technici werd gevraagd om naast hun baan als ict'er of werktuigbouwkundige ook les te geven op middelbare scholen en in het mbo. Hoe succesvol dat is geweest is niet bekend.
Het aantal mensen dat een dubbele baan zou willen hebben is waarschijnlijk beperkt. Op dit moment heeft 7% van de Nederlandse beroepsbevolking twee banen. Het deel daarvan dat dat puur voor de afwisseling en uit passie doet zal nog iets kleiner zijn. Kortom de groep mensen die voldoende energie en tijd heeft voor twee banen zijn misschien grotendeels al dubbel aan de slag. De groep mensen die na een werkdag bij hun enige werkgever het liefst met een goed boek in de hangmat vertoeven, zoals de auteur van dit stuk, of er andere bezigheden op na houden, zou maar zo eens die andere 93% van de beroepsbevolking kunnen beslaan. Dus laten we ze vooral koesteren, onze dubbelbaners en bedank je dubbelklussende collega ook maar ‘s een keer voor de toegevoegde waarde die hij of zij je organisatie levert.

Marike Postma
Waterschap Noorderzijlvest - Functioneel beheerder en assistent omgevingsmanager - Yin Yoga-Docent