Ongemak, spanning, vastlopen in het contact en vooral niet verder komen in een samenwerking. Soms loopt het niet zoals je wilt in een werkrelatie. Wat kan hierachter zitten? Organisatieadviseur en trainer Ina Ahuis gaat in haar leergang ‘Betekenisvolle Werkrelaties’ in op deze vraag. Samen met deelnemers kijkt ze hoe een werkrelatie tussen personen of partijen zich kan ontvouwen tot een werkend of een niet werkend patroon. Tijdens de leergang leer je niet werkende (denk)patronen in je werkrelaties te herkennen, te begrijpen en bespreekbaar te maken aan de hand van een leertheorie. Het is tegelijkertijd een hele praktische leergang, zo eentje waarbij je denkt: ‘aha! zo werkt dat dus bij mensen!’. Inzichten die heel betekenisvol en handig blijken in de praktijk.

De leergang viert haar feestelijke 15e editie bij Noorderlink. Voorheen bekend onder de naam 'Werken met de onderstroom'. De leergang wordt keer op keer beoordeeld met een 9 en daar zijn we erg blij mee. Ina Ahuis ontvangt mij en oud deelnemers Krista Woldring en Henriëtte Kram op haar kantoor op het Zuiderpark. De vrouwen vinden het leuk om elkaar weer te zien en de goede energie van de leergang is duidelijk blijven hangen. Ina heeft voor ons, heel sympathiek, gebakjes geserveerd. Een goede werkrelatie gaat (ook) door de maag?

Vanuit welke vraag of vraagstuk is de leergang ‘Betekenisvolle Werkrelaties’ ontstaan?

Ina Ahuis: “Samenwerking en het belang daarvan: je leest het overal. Er zijn veel complexe, grote vraagstukken waar we als mensen mee te maken hebben, denk aan het klimaat en migranten, maar ook het personeelstekort en de effecten van de versnelling in ons werk door alle technologische ontwikkelingen. Deze vraagstukken zijn zo ontzettend complex dat niemand het overzicht heeft. Dit leidt ertoe dat je elkaar nodig hebt om samen het maximale overzicht te krijgen. Dan zou je zeggen van, zet iedereen bij elkaar en iedereen deelt zijn of haar perspectief hierop. Zo simpel is het echter vaak niet. Het is de vraag of mensen dit meteen op een concrete, heldere manier durven en doen. Dit hangt namelijk erg af van hoe ze naar elkaar kijken. Wanneer er sprake is van spanning tussen mensen of groepen is er minder ruimte voor openheid, creativiteit en daarmee samenwerking.”

Waarom is het zakelijk relevant?

Ina Ahuis: “Wanneer een werkrelatie niet goed is, kost het veel tijd en energie en dus ook geld. Dit maakt het een zakelijk verhaal. Mensen merken zelf op dat ze allemaal slimme mensen bij elkaar hebben, maar samen niet echt verder tot iets komen wat meer is. Dit blijft zich herhalen en leidt tot vaak gehoorde uitspraken als: ‘het is vastgelopen’.”

Een organisatie heeft altijd een eigen cultuur. Hoe heeft zo’n cultuur invloed op je werkrelaties?

Ina Ahuis: “Een organisatie, leidinggevenden en medewerkers, creëren met elkaar een bepaalde context. Het verleden heeft daarbij veel invloed op het heden. Wat is normaal gemaakt en wat wordt daardoor afwijkend? Is het bijvoorbeeld normaal als een leidinggevende het niet weet dat hij of zij dat hardop zegt of dat hij of zij het gaat verbloemen door bijvoorbeeld te vragen aan iedereen ‘wat vinden jullie’ en daarna zelf gaat antwoorden door enkel samen te vatten wat er gezegd is?”

In de omschrijving van de leergang gaat het over je ‘thuis kunnen voelen’ binnen een werkrelatie, waarom is dit zo belangrijk?

Ina Ahuis: "Ja, het gaat erg over je op je gemak voelen, net zoals je thuis vaak bent. Dan ben je namelijk niet bezig met hoe iets overkomt. Je ervaart thuis een bepaalde vrijheid waardoor je het maximale uit jezelf kan halen. Dat is op het werk natuurlijk vaak anders. Maar als leidinggevende kun je hier bijvoorbeeld wat mee door te leren, waar heeft het nou mee te maken waardoor mensen zich op hun gemak voelen en tot hun recht komen? En doe ik onbewust iets waardoor ik dit dwars zit?”

Tijd om de deelnemers aan het woord te laten. Zowel Krista Woldring als Henriëtte Kram hebben veel te maken met samenwerkingsvraagstukken in hun functie. Krista Woldring is P&O adviseur bij UMCG Ambulancezorg. Henriëtte Kram is opleidingsadviseur bij de Martini Academie, het opleidingsinstituut van het Martini Ziekenhuis Groningen.

Krista en Henriette, wat was jullie reden voor deelname aan de leergang en wat heb je eruit gehaald?

Krista Woldring: “Ik heb veel te maken met samenwerkingsvraagstukken en de menselijke relaties die daarbij komen kijken. Ik ben de leergang ingestapt met de wens om meer zicht te krijgen waarom het soms wel en soms niet werkt tussen mensen of groepen in een werkomgeving. Ook de vraag wat ík daar dan zelf bij voel en wat ik daar mee kan, speelde mee.”

Henriëtte Kram: “Ik ben door de leergang bewuster van mijn eigen gedrag geworden. Hoe komt het dat ik de behoefte voel om af te haken of iemand zelfs te negeren? Ik leerde dat dit een copingstrategie is, welke voortkomt uit jezelf willen beschermen. Mijn interesse in de leergang ontstond vanuit de vraag, hoe kan ik dat bij mezelf veranderen? De leergang bracht me een meer open en onderzoekende houding. Dit houdt concreet in: mijn eigen logica en de beelden van de ander verkennen en toetsen. Door mijn deelname aan de leergang kan ik met name beter de woorden vinden om dit allemaal te benoemen voor mezelf en in het contact met de ander. Bewust worden van mijn eigen denkpatronen heeft me ook onwijs geholpen: je kijkt door een bepaalde bril naar iemand, met bepaalde aannames. Door denkpatronen te onderzoeken en te verbeteren, ben ik onlangs in staat geweest een langdurig vastzittende werkrelatie te verbeteren. Dat gaf heel veel energie.”

Ina Ahuis: “Belangrijk bij wat Henriette Kram zegt is dat je niet helpende patronen herkent bij jezelf en bij de ander, maar er wel met mildheid én scherpte naar kunt kijken en over kunt communiceren. Je kunt denken ‘ik vind die ander maar stom, dus laat maar zitten’, maar je wil dit eigenlijk omvormen naar ‘wacht eens even, er speelt hier duidelijk iets’. Het doel is dit vervolgens te gaan verkennen. Wij als mensen zijn er heel goed in om zaken in te vullen en in tunnelvisies te komen. De leergang leert je hierbij wat pas op de plaats te maken. Dit is de mildheid. Vervolgens is helder communiceren hoe jij ergens in staat minstens zo belangrijk. Zo heb ik ooit eens aan een managementteam die middenin een vastlopend verandertraject zat gevraagd wat nou eigenlijk het doel was van het traject en ze schreven afzonderlijk allemaal wat anders op. Ze bleken een compleet ander beeld te hebben van waar het nou over ging. In een half uur kwam dit inzicht op tafel. Puur door dit te onderzoeken.”

v.l.n.r. Ina Ahuis, Henriëtte Kram, Krista Woldring. 

Krista Woldring: "Ina meldde de eerste bijeenkomst dat we ‘plezier zouden beleven aan spanning’. Ik dacht ‘eh.. ik weet niet of ik dat echt ga doen’. Maar na de leergang is dat wel zo, erg grappig. Spanning is voor mij nu een startpunt om te gaan onderzoeken. Wanneer ik opmerk dat er iets speelt tijdens het contact met iemand, benoem ik dat nu sneller, met de kennis van de leergang in mijn achterhoofd. Het geeft me vrijheid en rust. Door zelf zo open te zijn, ontstaat er bovendien in het algemeen meer contact, openheid, nieuwsgierigheid en ruimte. Het voelt minder als jij tegen ik, maar meer als een samenwerking in het verkennen van verschillende perspectieven, van ‘of-of’ naar ‘en-en’.’”

Ina Ahuis: “Ik denk ook dat het benoemen van een niet helpend patroon - waar je beide aan bijdraagt - ontschuldigt. Niemand is schuldig (of iedereen is schuldig) en het gaat voorbij ‘goed of fout’. Je kunt samen bespreken hoe je onbedoeld in een patroon verzeild bent geraakt en wat je daaraan kan doen. Wat je uiteindelijk wil is dat mensen zich uitgenodigd voelen om dingen op tafel te leggen die relevant zijn in de samenwerking, zodat je kan leren met elkaar, slimme oplossingen en besluiten kan bedenken en betekenisvol kan zijn."

Zouden jullie de leergang aanraden en waarom?

Henriëtte Kram: “Ina Ahuis is een hele fijne trainer. Ze creëert precies die veilige context voor een goede samenwerking in de groep die ze zelf doceert aan anderen. De leergang zou ik eigenlijk de hele wereld willen aanraden, zonder te overdrijven. We zouden veel meer plezier beleven aan werkrelaties in plaats van elkaar tegenwerken. “

Krista Woldring: “Zeker weten. Je krijgt veel concrete handvatten, die ik regelmatig inzet tijdens bijvoorbeeld teamdagen. Goed of beter kunnen communiceren over samenwerking geeft mij bovendien veel voldoening. Concreet geeft het mij meer energie en rust.”

Ina, kun je vertellen over je eigen ambities en de samenwerkingen die je aangegaan bent?

Ina Ahuis: “Mijn ambitie is dit mooie gedachtegoed te verspreiden en tot mijn grote plezier begint het door het boek en de leergang steeds meer te leven. Ik ben daarom heel blij dat ik inmiddels een samenwerking ben aangegaan met mijn collega’s Mieke Klijn, Marjon Leever, Sanne van Schie en Durk Piet de Vries (met hem verzorg ik de 15e editie). Zij zijn allen zelfstandig adviseur, hebben zich verbonden met dit gedachtegoed en treden op als docent in de leergang of varianten daarop en in aanverwante samenwerkingsvraagstukken.”

Wil je meedoen aan de leergang en je de kennis van Ina Ahuis over Betekenisvolle Werkrelaties eigen maken? De leergang start 7 november 2022.

Ga naar de leergang ->>

Nog even dit! Het boek ‘Betekenisvolle Werkrelaties’

Ina Ahuis bracht in 2019 een boek uit met dezelfde titel als de leergang, waarin ze haar kennis en ervaring over het onderwerp deelt. Leuk is dat de tekst ondersteund wordt door de visuele taal van onze eigen Groningse Barbara Stok. Jacob en Julia zijn stripfiguren die hard werken aan een meer betekenisvolle werkrelatie. Een aanrader, want het is een zeer toegankelijk boek over een complex thema.

 Annemarie Broekman